Naast de ziel heeft ieder van ons een unieke emotionele en mentale identiteit die bestaat uit twee in het brein versmolten delen van wat we noemen ‘ikzelf’: het ego en de persoonlijkheid. We onderscheiden hierin dus ‘ik’ en ‘zelf’.
Het deel dat diep met het instinct en de seksuele identiteit verbonden is, noemt men het ego. Het ego heeft als voornaamste functie zelfbehoud. Het gebruikt allerlei gedachten, beelden en oordelen om je te beschermen tegen mogelijk gevaarlijke input vanuit de omgeving. Het ego creëert de vraag die plotseling opkomt in een gesprek met een collega: “Zou hij wel menen wat hij de hele tijd zegt?”
Mogelijk stel je intuïtief die vraag omdat er werkelijk een discrepantie is tussen wat je collega zegt en wat er intern in hem omgaat. Maar vaker zal het voorkomen dat het ego die gedachte gebruikt om afstand te nemen van de ander, omdat je zo het risico op afwijzing en ontgoocheling vermijdt. Omdat je dit vroeger al eens hebt meegemaakt en dat toen erg pijnlijk was. Het ego wil ook tot elke prijs vermijden dat je op een kwetsbare manier gezien wordt door de mensen om je heen. Dat kan zijn: onwetend, angstig, dom….. Het heeft vaak te maken met het gevoel van schaamte, spot, onbekwaamheid en angst voor afwijzing.
Het ego wil je dus beschermen tegen pijn. Er is een positieve kant aan het ego, maar zeker ook een gevaar. Als je het functioneren van het ego niet begrijpt, zul je ook gaan handelen naar de input die het ego je geeft. Met andere woorden, je zult onbewust handelen naar de pijn van het verleden en niet bewust handelen vanuit de realiteit van het nu. Samengevat: het ego is negatief noch positief, het is een functioneel deel van ons psycho-emotionele zijn. De kunst is om het ego te gebruiken als een informant en het niet de leiding te geven. Dus om er bewust en effectief mee om te gaan.
De persoonlijkheid is de functionele tegenhanger van het ego. Ieder van ons heeft een bepaald zelfbeeld; een bepaalde manier ook waarop we gezien willen worden door de anderen. Bijvoorbeeld: krachtig, vriendelijk, succesvol, sterk. We gedragen ons naar dat zelfbeeld en doen dan net iets anders dan we zijn, zodat die kwaliteit door de mensen om je heen zal worden opgemerkt. Daar is niks fouts mee, ware het niet dat we zelf twijfelen of we die kwaliteiten wel echt bezitten. Waarom zouden we anders de moeite doen om dit extra naar buiten te laten komen?
Dit fenomeen leidt vaak tot een ware maskerade. Veel bijeenkomsten zijn eigenlijk gemaskerde feesten. Iedereen doet zijn best om te doen alsof hij echt zo is, maar zo goed als iedereen heeft een masker op om zich achter te verschuilen. De reden waarom we dit doen is te vinden in de motivatie van het ego: oude pijn, angst voor het onbekende en zelfbescherming. Iedereen heeft een persoonlijkheid die een wereldse uitdrukking is van de ziel. Maar bij de populaire gemaskerde versie is deze verbinding vervangen door een zelfbeschermende emotionele sluier.
Het EP-(ego/persoonlijkheid)systeem is bijna altijd actief. Het wordt wakker wanneer jij wakker wordt en gaat slapen wanneer jij gaat slapen. En ’s morgens trekken we dus voor we ons aankleden eerst ons EP-pak aan. Gedurende bepaalde delen van de dag, bijvoorbeeld wanneer we in rust alleen zijn, staat het op ‘hold’, maar vanaf het moment dat we met mensen in contact komen (echt of via gedachten) gaat het EP-systeem meteen op ‘operate’. In de meeste spirituele tradities worden ego en persoonlijkheid verantwoordelijk gesteld voor het functioneren en lijden van de mens.
Wij zijn een andere mening toegedaan. Noch het ego, noch de persoonlijkheid is uiteindelijk verantwoordelijk voor jouw functioneren. Als je bewust omgaat met het EP-systeem, ontstaat er vrijheid in wat je met de voorgeschotelde informatie kunt doen. Dat is goed nieuws, want je hebt het dus zelf in de hand. Het geeft je wel een eigen verantwoordelijkheid: als je je bewust bent van de werking van het EP-systeem, kun je het niet meer gebruiken om je achter te verschuilen. Authentiek leiderschap, met bewust-zijn als belangrijk onderdeel, brengt zo zijn verplichtingen met zich mee: ‘noblesse oblige’.
Het volgende blog dat geplaatst zal worden zal behandelen hoe om te gaan met het ego-persoonlijkheids systeem.